18 maart 2020

Sociale distantie en sociale onthouding. Maakt voor mij pijnlijk zichtbaar dat mijn werk precies over het tegenovergestelde gaat : sociale nabijheid en verbinding. Al mijn teamtrainingen, coaching en de bijeenkomsten met Terugspeeltheater gaan over verbinding maken, in de ontmoeting een leerproces vormgeven. En dan vanuit die verbinding in het nu, ervaren en kijken wat er speelt. In het sociale veld, in de interactie, de relatie, het team of de organisatie.

Vannacht lag ik er wakker van.  Omdat ik in een vlaag van helderheid mij besefte, dat dit is, waar het voor mij over gaat en waar ik met hart en ziel betekenis aan geef. Dat is wat ik ten diepste doe, als ik mensen begeleid of train. Verbinding met jezelf, met je collega, met je team, je organisatie. En ook verbinding met je bestemming en je bron. Om te weten wat je plek is en te kunnen ervaren wat en hoe je een volgende stap op je ontwikkelingsweg kunt maken. En vooral hoe de kwaliteit van de verbinding de bodem vormt, om succesvol te zijn en tot bloei te komen. In je persoonlijk leiderschap of als team.

Ik voel mij onthand. Ik kan mijn vak en werk op dit moment niet uitvoeren. Ik sta met lege handen. Dat te beseffen, maakt  dat ik terecht kom in het dieptepunt van een veranderingscurve, creatiecurve of de U- curve van Theory U. In het niets, de leegte, het niet-weten.

Vanuit mijn achtergrond als theatermaker en danseres weet ik, dat dit de beste plek is om tot nieuwe ideeën te komen. En tegelijkertijd is dit de plek waar het allemaal zo onduidelijk is, dat ik wil ontsnappen. Liever een overlevingsstrategie inzetten; de pijn niet voelen en gewoon “iets leuks” gaan doen. Afleiding zoeken en er van weg proberen te gaan. Wegblijven uit de pijn. De pijn van de eenzame reiziger, die beland is in niemandsland, in tussentijd.

“You learn what you teach”, las ik ergens de afgelopen dagen… “ja, ja, ja…en AU! “….Is wat ik denk… Ik wil erbij blijven. In het niet- weten. Hoe lastig ook. Ik mag vertrouwen op het proces en mij verbinden met het niet- weten. Het contact verduren en mij overgeven om te zien wat er kan ontstaan.

En dan grijp ik terug naar een van die vele creatieve processen die ik als danseres en theatermaker heb doorlopen en hoe in elk creatieproces er een periode was dat de choreograaf waarvoor ik werkte in een impasse terecht kwam… Of de muzikant die de muziekscore zou schrijven vastliep… Of de tekstschrijver die de dialogen zou schrijven voor mij en mijn collega-acteurs in een writers-block viel…Of ik het zelf he-le-maal niet meer wist… wat ik ook deed of bedacht…

Een herinnering: Door de multidiciplinaire projecten, die ik tussen 1990 en 1996 als danseres uitvoerde, zag ik wat acteurs konden.Met tekst, maar vooral ook hoe zij tekst non-verbaal ondersteunden. Of zelfs de tekst vanuit beweging, positie of houding konden laten ontstaan…..! De zeggingskracht van het non- verbale vormgeven en daarmee een verhaal, een innerlijke dialoog of dilemma laten zien.Daarnaast liep ik als dansers tegen de 30. En weet je dat je “te oud” aan het worden bent. De fysieke eisen van moderne dans zouden op den duur bepalen dat ik danstechnisch gezien met pensioen zou moeten.

Ik nam een stevige beslissing: stopte met al mijn dansprojecten en verhuisde in 1997 voor drie jaar naar Brussel, waar ik studeerde aan de theateropleiding van De Kleine Academie. Een theateropleiding waar ik vanuit de methode van Jacques le Coq, een mime-speler, leerde hoe je vanuit beweging in spelimprovisatie, de vorm kunt laten ontstaan voor een personage, situatie of gesproken tekst.

Een openbaring en tegelijkertijd een enorme worsteling: het werken met neutraal masker. Ik wist als danseres toch alles van beweging en van vormgeving van beweging? Ja en Nee.Om werkelijk bij de bron van de beweging te komen, had ik mijn beeld over hoe dat er dan uiteindelijk uit zou moeten zien, los te laten.  Moest ik mijzelf permissie te geven om in het gebied van “niet- weten” te zoeken en “mijn beweging” te laten ontstaan….En de ondersteunende aanwijzingen die ik kreeg van de begeleidende docenten was: “ja…. Je zoekt in de goede richting, maar deze beweging is nog niet “juist”… Ik was wanhopig. Alles wat ik tot dan toe als danseres geleerd had, alle bewegingsoplossingen, alle vaardigheden en techniek…. Ik kon er niets mee!

En op een dag, viel het muntje. De opdracht met neutraal masker was : paard. Voor de niet- ingevoerde lezer: het gaat erom dat je tijdens een bewegingsimprovisatie de bewegingskwaliteit van “paard” vindt. Dit klinkt vreselijk vaag en abstract, maar het betekent dat je je gezicht bedekt met een neuraal masker en non- verbaal, in beweging, zoekt naar de bewegingskwaliteit van het materiaal, in dit geval “paard”.Ik heb een hekel aan paarden. Vond als kind, de meisjes in mijn klas die “paarden-gek” waren ook ontzettend raar… En toch, die ochtend gebeurde het. Ik zocht en probeerde en miste en probeerde opnieuw. En toen overkwam het mij. Ik kon mij geheel verbinden aan het onderzoeksproces, het materiaal “paard” ontstond in mijn lijf: Ik voelde de kracht, de statigheid, de sterke paardenrug en de lange, mooi gevormde benen. Een aardverschuiving.

Door het resultaat los te laten, fouten toe te laten en met moed en onzekerheid vol te houden, had ik de ingang gevonden van een voor mij nog onbekende bewegings- en creatiebron. Het resultaat was, dat dit proces de basis werd onder al mijn werk. Ook tegenwoordig, als trainer en coach, vormt dit creatieproces, ontwikkelingsproces de basis van al mijn trainingen en begeleidingen.

18 maart 2020. Coronacrisis. Sociale distantie of sociale onthouding. Dat is wat we met z’n allen doen, om “flatten the curve” te laten werken. Al mijn opdrachten zijn afgezegd of tot nader order uitgesteld.

Ik omarm het niet-weten. Geef mijzelf toestemming erbij te blijven. Om te onderzoeken, en de innerlijke beweging in mij te volgen. Met open hart en open mind mijn nieuwsgierigheid in te zetten om dwars door de onzekerheid heen, te zien wat mijn volgende beweging als “Verbinder” kan zijn.