29 maart 2020

Niet ‘s ochtends vroeg in de auto te stappen, om ergens in het land voor een training of bijeenkomst bij een opdrachtgever te verschijnen. Niet in een zaal of ruimte aankomen en intunen op de ruimte: hoe is de opstelling van de stoelen? Wat is de juiste plek voor mij als trainer in de kring? Of bij een Terugspeeltheater voorstelling of theater op maat: waar kan de muzikant het beste zitten? Hoe ver is de afstand tot de eerste rij in de zaal? Hoe kom ik van het speelvlak zo snel mogelijk bij het publiek om hen te bevragen en te interviewen. De laatste afstemming met de opdrachtgever: Jij doet de opening? En dan neem ik het over.

Kortom: Het is niet nodig om mij voor een dag of dagdeel te wortelen. Het is niet nodig om zowel praktisch als energetisch een bedding te creëren voor de mensen met, en voor wie ik die dag zal werken.

Geen voorgesprekken, niet live of en ook niet telefonisch. Voorgesprekken, waarin ik op inhoudelijk en systemisch niveau contact maak. Waarin ik probeer te ontrafelen wat een opdrachtgever wil met de training of de bijeenkomst. Ik mij verplaats in de doelgroep: Voor wie is de bijeenkomst bedoeld? Wie zitten er in de zaal? Zijn het professionals? Ervaringsdeskundigen? Ouders van cliënten? Leerkrachten? IB-ers? Directeuren? Managers?  Hoe is de balans mannen en vrouwen? Wat zijn het voor mensen? Hoe zijn ze gewend met elkaar in gesprek te gaan, te communiceren? Welke gedragspatronen laat de opdrachtgever al zien of horen? En ik vraag altijd: Wat maakt dat ze deze training nodig denken te hebben? Of waarom willen ze  terugspeeltheater inzetten? Wat moet er gespiegeld worden? Wat moet er geleerd worden? En hoe staan deze mensen erin, om hierover samen na te denken of samen zich kwetsbaar op te stellen in een leerproces? Hoe zijn de verhoudingen in het team? Wat speelt er tussen de leden van het team? En wat moet er echt besproken worden? Als we in deze training of bijeenkomst niet langer om de hete brij heen draaien en werkelijk met elkaar in gesprek gaan: Waar wil de opdrachtgever dat deelnemers over van gedachten wisselen? Elkaars perspectieven zien? En hoe kan ik hen, in die verscheidenheid van perspectieven toch met elkaar verbinden?

Kortom: Het is nu niet nodig dat ik met open nieuwsgierigheid kijk naar de onderstroom van een team of organisatie. Het is niet nodig dat ik mij met de deelnemers of het publiek verbind om met hen op onderzoek te gaan naar wat er speelt en zichtbaar en besproken mag worden….

Geen trainingsontwerp maken of procesontwerp voor een Terugspeeltheatervoorstelling. Mij niet aan mijn bureau voor mijn computer, fysiek verbinden met het proces. Hoe doe ik de opening? Start ik met een gedicht? Muziek? Of is het voor deze deelnemers beter meteen te beginnen met de werkregels? Veiligheid en kader te scheppen? Uitleggen wat en waarom we bij elkaar zijn? Wat is een goede openingsvraag? Of een openingsoefening, zodat ze meteen aan den lijve ondervinden waar we vandaag mee aan de slag gaan? Hoe zorg ik dat iedereen zich laat horen? Dat mensen zich durven uit te spreken? Of kunnen delen waar ze in hun leerlijn zitten? En als mensen geraakt zijn, welke interventie zet ik dan in, om de kwetsbaarheid te eren en het als bron van een nieuwe stap of inzicht te laten werken? En hoe sluiten we af? Vraag ik de muzikant een lied te schrijven tijdens de voorstelling? Laat ik de deelnemers eerst in kleine groepjes met elkaar afronden en breng ik het dan pas weer in de plenaire kring? En welke ervaring wil ik dat ze mee naar huis kunnen nemen? Wat wil ik hen graag meegeven, zodat ze geïnspireerd en met een nieuw kiemplantje in hun hand, de persoonlijk ontwikkeling of teamontwikkeling zelf verder kunnen vormgeven?

Kortom: geen intensieve creatieve brainstorm met mezelf, geen nieuwe werkvormen ontwerpen, niet even een opstelling maken met matjes in mijn werkkamer, om te ervaren wat er in de groep kan spelen, geen gepuzzel op volgorde of tijdsindeling.

Geen uitvoering van terugspeeltheaterbijeenkomsten. Geen briefing met de spelers, muzikant en cartooniste vlak voor de voorstelling. Geen warming-up om elkaar straks op de speelvloer meteen te kunnen “vinden”.  Geen scenes op maat doornemen, doorspelen en aanscherpen. Geen soundcheck met headsets of microfoons.  Het is niet nodig zichtlijnen en opstelling van publiek te checken. Niet tijdens de voorstelling met een kleine blik of vraag met mijn collega’s checken: zijn jullie okay? Zitten we goed in het proces?

Kortom: Niet de spanning te voelen vlak voor elke voorstelling, niet elkaar bemoedigen, vlak voordat we beginnen: “Veel plezier op de vloer straks, we gaan er samen weer iets unieks van maken.” Niet de ultieme “hier en nu- ervaring “ tijdens de voorstelling, het unieke moment beleven van dít publiek met déze spelersgroep, rondom dit specifieke vraagstuk….

Geen uitvoering van trainingen. Niet inchecken met een groep deelnemers. Niet mijn openheid en nieuwsgierigheid in zetten om te ervaren wat iedere deelnemer non- verbaal vertelt. Niet de wijsheid van de groep te voelen, het potentieel en ook het sabotagegedrag dat om de hoek ligt….Niet voor deelnemers ruimte en veiligheid creëren om hen inzichten te kunnen laten opdoen, hen uitnodigen naar leermomenten te bewegen. Niet deelnemers uitnodigen om op een heel andere manier dan ze gewend zijn, hun inzicht te delen met de andere deelnemers. Niet deelnemers bevragen op, dat wat ze nu in de relatie met elkaar doen, wellicht voortkomt uit een eerdere ervaring in een familiesysteem.

Kortom: Niet mijzelf met hart en ziel met een groep verbinden en aan het werk zijn. Mijn warmte, naar iedere deelnemer, in balans houden met mijn analytische blik op gedragspatronen.  Niet onderdeel zijn van de groep en tegelijkertijd erbuiten staan, om het proces te begeleiden en in goed banen te leiden.

Ik ben in de rouw. (Tijdelijk) verlies van al mijn werkzaamheden betekent voor mij: afgesneden zijn van een groot aantal dierbare processen en verbindingen. Gedwongen door de Corona-maatregelen en het feit dat alles stil komt te liggen, keer ik naar binnen en word ik mij bewust van waar het voor mij werkelijk over gaat. Waar ik betekenis aan ontleen en waar ik gelukkig van word: het creatieve proces ! De kracht van het creatieve proces inzetten om persoonlijk en professionele ontwikkeling te ondersteunen. Zichtbaar en bespreekbaar maken wat er speelt. Ik mag het verdriet voelen en heb de rouw te verduren. En als ik dan wederom in het niet-weten terecht kom, komen er kleine vonkjes van inspiratie, nieuwe ideeën, zomaar ineens naar boven.

Een klein kiemplantje ontspruit.